Ministerie LVVN start i.s.m. het Nationaal Groenfonds pilot stimulering vezelteelten

Vezelgewassen leveren een  bijdrage aan de verduurzaming van de bouwopgave omdat ze langdurig koolstof opslaan. Daarnaast kunnen ze ingepast worden in de akkerbouwrotatie, en daarmee een positief effect hebben op de bodemkwaliteit.  Agrarische ondernemers die deze gewassen willen telen lopen echter tegen een aantal problemen aan. Om de landbouw te stimuleren deze teelten wel op te pakken, start het Nationaal Groenfonds in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) binnenkort de aanbesteding voor koolstofcertificaten voor de bouw (Dutch construction stored carbon credits). Geïnteresseerde boeren kunnen dan via TenderNed koolstofcertificaten aanbieden aan het Groenfonds.

Biobased bouwmaterialen vormen een goed en duurzaam alternatief om de CO2-voetafdruk in de bouw te verlagen. Toch zijn boeren terughoudend om te starten met het telen van de gewassen hiervoor. Daarvoor zijn een aantal redenen. Onder andere omdat bij eenjarige teelten als hennep de verkoopprijs te laag is en bij meerjarige gewassen zijn de eerste paar jaren geen inkomsten, terwijl de aanplant al duizenden euro’s per hectare kost. Daarnaast is de keten van verwerkers en eindgebruikers nog niet voldoende ontwikkeld om een afzetmarkt te garanderen.

Om deze  situatie te doorbreken lanceert het ministerie van LVVN de pilot Stimulering Vezelteelten, uitgevoerd door het Nationaal Groenfonds. De ondernemer ontvangt de koopsom van het Groenfonds, en levert in de toekomst daarvoor koolstofcertificaten aan het fonds.

Koolstofcertificaten voor de bouw

De koolstofcertificaten, ofwel Dutch construction stored carbon credits,  moeten volgens de regels van de stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK) worden gerealiseerd. Meer hierover staat in het SNK-methodedocument.

Een koolstofcertificaat  toont aan dat er 1 ton CO2 langdurig is vastgelegd door het verwerken van een gewas als bijvoorbeeld hennep of vlas, in een bouwmateriaal. De pilot richt zich specifiek op zogenoemde Dutch construction stored carbon credits. De gewassen daarvoor zijn afkomstig uit Nederland, en ook het bouwmateriaal moet in Nederland worden gebruikt. Voor ieder gewas wordt berekend hoeveel CO2 er opgeslagen zit in de vezels, het gedeelte van het gewas dat vervolgens  in de bouwmaterialen terecht komt.

Gewassen en prijzen

Vezelrijke gewassen die in aanmerking komen voor de aankoop van carbon credits door het Nationaal Groenfonds zijn vezelhennep, vlas, miscanthus, mammoetgras, stro (graan), wilg, bamboe en Paulownia. Per gewas is een apart budget beschikbaar binnen de pilot om zo de diversiteit aan gewassen te stimuleren. In bepaalde gevallen zullen landbouwers moeten samenwerken om de vereiste minimumdrempel van € 15.000,-  aan  carbon credits waarde te halen. De maximale aankoop van carbon credits van één  (groep van) ondernemer(s) is € 75.000,-. De prijzen kunnen liggen tussen de € 75,- en € 90,- per carbon credit. De verkoper beslist binnen deze range tegen welke prijs hij/zij de koolstofcertificaten wil gaan leveren.

Het Nationaal Groenfonds selecteert de beste aanbieders, die de koolstofcertificaten vervolgens mogen gaan leveren aan het Groenfonds.

Proces

Het aankopen van de carbon credits gaat via een voor de overheid verplichte aanbestedingsprocedure. Tussen 12 november en 5 december 2024 kunnen agrarische ondernemers die deze gewassen telen  of willen gaan aanplanten en daar vervolgens koolstofcertificaten gaan creëren, zich inschrijven voor de aanbesteding via TenderNed.

Na sluiting van de inschrijfperiode, zal het Nationaal Groenfonds de inschrijvingen beoordelen. Voor ieder gewas is een eigen budget (‘perceel’ in TenderNed-termen) beschikbaar.

In januari  2025 krijgen de inschrijvers bericht of hun carbon credits gekocht worden door het Groenfonds. Bij een positief besluit leveren de ondernemers aanvullende informatie aan. Bij finaal akkoord volgt dan voor de zomer van 2025 de uitbetaling. Na oogst en verwerking van de gewassen draagt de ondernemer de gerealiseerde koolstofcertificaten over aan het Nationaal Groenfonds.

Eind 2025 bekijkt het ministerie van LVVN, samen met relevante stakeholders, of deze pilot  voldoende heeft opgeleverd voor de keten van teelt en verwerking van biobased gewassen en wat de ervaringen van de betrokken boeren en verwerkers zijn.  Hierna beslist het ministerie van LVVN over een vervolg op deze pilot.

De vooraankondiging van de aanbesteding met alle informatie is te vinden op TenderNed.

Tussen 12 en 20 november is er gelegenheid om vragen te stellen via TenderNed, zodat iedereen de kans heeft om de vragen en de antwoorden daar in te dienen en te bekijken. Om de beantwoording van vragen te bespoedigen, kunnen vragen tot 12 november gestuurd worden naar carboncredits@nationaalgroenfonds.nl. Deze vragen en antwoorden zullen dan zo snel mogelijk vanaf 12 november op TenderNed gepubliceerd worden (dus u krijgt géén antwoord via de mail).

Registreren TenderNed

Om in te kunnen schrijven voor de pilot moeten ondernemers zich registeren bij TenderNed. Het is van belang om dit tijdig te doen om een goede aanbieding te kunnen doen, en eventueel nog vragen te stellen. Meer informatie hierover is te vinden in het Stappenplan onderneming registreren op TenderNed. TenderNed is het formele communicatiekanaal voor deze aanbesteding, alleen dáár kunnen vragen worden gesteld en beantwoord.

Belang ketenontwikkeling vezelteelt

Deze pilot past in de Nationale Aanpak Biobased Bouwen. Het ministerie van LVVN stimuleert beleidsmatig het aanbod van biogrondstoffen voor de bouw, het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) de verwerking ervan, het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) de toepassing in gebouwen en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de toepassing in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW).

Nationaal Groenfonds

Het Nationaal Groenfonds voert meerdere regelingen uit voor het ministerie van LVVN. Opgericht als financier van natuur- en landschapsontwikkeling, is het Nationaal Groenfonds in de dertig jaar van zijn bestaan uitgegroeid tot de toonaangevende financier van vernieuwende ondernemers in Nederland. Zoals voor de omschakeling naar een toekomstbestendiger landbouw- en voedselsysteem, van grondstoffen ‘op maken’ naar biobased materialen en een werkelijk circulaire economie of het terugdringen van broeikasgassen en stikstofdepositie. Meer over het Nationaal Groenfonds.

Investment managers

Onze specialisten helpen je graag verder