Je moet er op tijd bij zijn, anders zijn ze weg

Tom Odding (29) groeide op tussen de pootaardappelen en zaaiuien in de Noordoostpolder, maar koos een andere koers. Op het akkerbouwbedrijf van zijn vader Bas (61) kweekt hij sinds drie jaar biologische zaden. In samenwerking met kwekerij Cruydt-Hoeck teelt hij nu twaalf soorten inheemse planten, die niet alleen adembenemend mooi zijn, maar ook essentieel voor biodiversiteit en insecten. Vader Bas geeft hem alle ruimte. “Laat jonge mensen maar gewoon vol aan de bak gaan en eigen verantwoordelijkheid afnemen”.

Tekst: Suus Ruis
Fotografie: Merlin Doomerink
Publicatie: Rabo & Co

24 juli 2025

Wie: Tom Odding (29) en Bas Odding (61) Wat: Zadenteler en akkerbouwer Waar: Tollebeek Waarom: Tom gebruikt sinds een paar jaar een deel van het traditionele akkerbouwbedrijf van zijn vader Bas om inheemse bloemen- en plantenzaden te telen.

Van aardappelen naar biodiversiteit

Na zijn agrarische studie in Leeuwarden wist Tom Odding nog niet wat hij wilde gaan doen: kassen leken hem leuk, of niets met groentezaden. Hij besloot eerst verder te studeren: Plant Science in Wageningen. “Maar ik was te laat met aanmelden, dus dat ging niet door”, lacht Tom. Hij ging als bedrijfsleider werken bij Aeres Farms, het praktijkcentrum van Aeres Hogeschool. ‘In die periode wilde mijn vader een biodiverse paddenpoel aanleggen en bestelde ik daarvoor zaden bij Cruydt-Hoeck, een kwekerij van inheemse zaden en planten. Ik realiseerde me dat zaden me nog steeds interesseerden. En met inheemse planten en bloemen creëer je biodiversiteit en herstel je de natuur – zaken die ik heel belangrijk vindt.’ Tom vroeg aan Cruydt-Hoeck of ze telers zochten en ging voor ze aan de slag.

Vader Bas (61) vond het geen enkel probleem om een stuk land af te staan voor de zaadjes. ‘Het was in eerste instantie maar een halve hectare, dus zo veel was het niet’, aldus Bas. ‘En ik vond het ook leuk. Ik stop al veertig jaar aardappelen in de grond, dit was totaal anders’. Bovendien vind Bas dat je jonge ondernemers hun nieuwe plannen gewoon moet laten uitvoeren. “Toen ik twintig was, werd ik boer omdat mijn vader overleed”, vertelt hij. ‘Dat was zwaar, maar ik kon wel zelf alle beslissingen nemen. Er was niemand die over mijn schouder meekeek of me afremde. Wat je nu veel ziet, dis dat zonen pas op hun veertigste écht mogen, als de oudere generatie het stokje overgeeft. Dan heb je de beste jaren al achter de rug. Laat jonge mensen gewoon vol aan de bak gaan en eigen verantwoordelijkheid nemen.’

“Elke keer denk ik: dit is mijn favoriet. Maar dan gaat de volgende soort bloeien en denk ik: nee, déze is het allermooist.”

Deken van madeliefjes

Een kleine vier jaar later beslaan de zaden 7 hectare van het 27 hectare grote bedrijf van de familie Odding. Bas teelt er nog altijd hoogwaardige pootaardappelen, tarwe, suikerbieten en uien. Waar de reguliere akkerbouw vooral draait om volume en marktprijs, is zadenteelt een wereld van precisie. Tom: “Je moet voortdurend waarnemen en inschatten. Sommige bloemen gaan dicht op het moment dat je wilt oogsten; dat weet je pas als je het een keer fout doet. Het is geen standaardteelt. De productie gebeurt in overleg met Cruyd-Hoeck, afgestemd op de vraag. En oogsten luistert zó nauw.” Dat oogsten gebeurt met een speciaal ontwikkelde ‘zaadstofzuiger’, die achter de trekker wordt gehangen. ‘Op droge dagen, meestal rond twee uur ’s middags, rijpen de zaden optimaal en waaien ze makkelijk los. Maar je moet er op tijd bij zijn, anders zijn ze weg.’ Sommige soorten staan op kleine proefvelden of laag bij de grond. Dan wordt een handstofzuiger op de rug gebruikt. ‘Veel soorten rijpen niet in één keer’, vervolgt Tom.

‘Je oogst dus in meerdere rondes. Doe je dat niet, dan mis je de late zaden. En je wilt juist het volledige spectrum oogsten. Dat maakt het arbeidsintensief.’ Tom teelt nu twaalf soorten, waaronder echte koekoeksbloem, gele morgenster, duizendblad, reukeloze kamille en wilde peen. ‘Elke keer denk ik: dit is mijn favoriet. Maar dan gaat de volgende soort bloeien en denk ik: nee, déze is het allermooist. Nu staat bijvoorbeeld de koekoeksbloem in bloei. Echt prachtig. Maar straks bloeit het slangenkruid dan dat zoemt dan van de insecten. En het lijkt net alsnog het paars licht geeft.’ ‘Madeliefjes zijn ook zo mooi’, vult Bas aan. ‘Die ken je vaak alleen uit je eigen tuin, waar ze verspreid tussen het gras groeien. Maar als je banen madeliefjes in een veld ziet, is het een soort witte deken.’

Oogstrobots

Tom is een van de ongeveer tien telers in Nederland die samenwerken met De Cruydt-Hoek, die onder andere gebiedseigen mengsels ontwikkelt. ‘Ze maken mengsels afgestemd op de lokale grond én op de insecten in de regio.’ ‘De zadenteelt is zo arbeidsintensief dat ik het niet alleen kan’, zegt Tom. ‘We hebben twee seizoensmedewerkers voor zo’n tien weken per jaar en we werken met hulp uit de buurt.’ Ook vader Bas helpt soms nog mee. ‘Maar de regeldruk en administratie laat ik graag aan Tom over’, zegt hij met een knipoog.

Tom wil de komende jaren inzetten op en robotisering en kennisdeling. ‘Dit werk is intensief en personeel is kostbaar. Ik zou graag kleine autonome voertuigen gebruiken voor mechanische onkruidbestrijding, of oogstrobots die met camera’s rijp zaad herkennen. Ook willen we studenten en boeren laten zien hoe deze teelt werkt, zonder te zeggen: zo moét het. Maar wel: kijk wat er allemaal mogelijk is’. Bas kijk tevreden naar hoe zijn zoon het aanpakt. “Tom heeft nu al meer gedaan dan ik op zijn leeftijd. En ik? Ik ga voorlopig nog niet met pensioen. Zolang ik me goed genoeg voel om buiten op het veld lopen, zul je me daar vinden. Of dat nou tussen bloemen is of de aardappels. Heerlijk.’

Investment managers