Ysbrand Galama (1985) heeft onlangs het melkveebedrijf van zijn ouders in Heidenskip overgenomen. ‘Mijn ouders konden een huis krijgen in het dorp. Mijn broers en zus waren niet van plan het bedrijf over te nemen en ik voelde mij ook geen boer. Maar toch voelde ik wel dat het zonde zou zijn om het bedrijf niet door te zetten. Daarom hebben mijn vrouw en ik toch besloten hier te gaan wonen en het bedrijf over te nemen.’
‘Ik heb wel de landbouwschool gedaan, daar ging het allemaal om winstmaximalisatie. Daar zit niet mijn motivatie. Ik heb altijd van mijn hobby’s mijn werk gemaakt. Ik deed onderzoek naar weidevogels voor de Universiteit in Groningen, ik werkte bij de provincie Fryslân, onder meer als een soort tolk tussen de boeren en de overheid, ik maak illustraties en heb nu twee boeken op mijn naam staan.’ Dan is zelf boer worden toch wel even wat anders. ‘ We zoeken een vorm die bij mij en mijn vrouw past. Daarnaast werk ik nog een dag in de week bij de provincie. Mijn drijfveer is dat ik met dit land iets moois kan gaan doen voor de vogels, de biodiversiteit, het landschap en de koeien. Ik noem mezelf een ‘weidevogelboer’. Ik ben een idealist, maar ik wil ook wat overhouden voor op de boterham. Ik vind dat extensief boeren mogelijk moet zijn. Het open landschap hier, met weiden met bloemen, slootjes met kikkers en dotterbloemen, dat heb je nodig voor weidevogels. En je hebt koeien nodig die dat landschapssysteem in stand houden.’
Ysbrand ging dus aan de slag met de voorwaarden van het IDL en besloot de maximale lening aan te vragen.
‘Het was een flinke hoeveelheid werk om alles bij elkaar te krijgen. Ik ben er al met al wel een week mee bezig geweest. Het verhaal over het landschap had ik zo op papier, over ammoniak en stikstof ook, kunstmest ben ik meteen gaan afbouwen. En meer kruidenrijk gras voor de koeien levert meteen gezondheidswinst voor de dieren op. Een deel van de plannen heb ik samen met mijn tweelingbroer opgeschreven, hij is gepromoveerd in de watertechnologie. Hij doet nu verder onderzoek naar energiesystemen in de natuur. Zijn kennis kan ik hier op het bedrijf goed benutten.’
De beoordelingscommissie, bestaand uit praktijkmensen en wetenschappers, was zeer te spreken over zijn plannen. Hij scoorde ruim voldoende en kon dus in gesprek met de medewerkers van het Nationaal Groenfonds om het financiële plaatje rond te krijgen.
‘Ik vond de benadering van de mensen van het Groenfonds heel plezierig. Het voelde alsof ze bij mijn team hoorden. Ze straalden uit: het is onze taak boeren te helpen en dat gaan wij doen. Daar houd ik van, van die benadering. We hebben elkaar veel aan de telefoon gehad. Toen alles rond was, heb ik ze uitgenodigd om hier toch ook echt te komen kijken. Uiteindelijk had ik voldoende aan de maximale lening van 4 ton uit het IDL, ik heb het dus verder zonder lening bij de bank rond gekregen. Ik had hier en daar nog wat andere mogelijkheden, onder meer in de vorm van een lening van mijn ouders, en ik heb altijd keihard gewerkt. Dat ik niet meer heb hoeven lenen, geeft mij voor mijn gevoel de vrijheid om te extensiveren. Je hoeft de IDL lening niet meteen af te lossen, maar dat doe ik wel. Ik dacht: als het de eerste twee jaren al niet werkt, dan gaat het daarna ook niet meer werken.’
Ysbrand levert zijn melk aan Campina. ‘Zij werken met het label planetproof. Dat is een label waar al redelijk wat eisen worden gesteld aan onder andere duurzaamheid. Als ik over wil stappen naar biologisch, dan is daarvoor wel ruimte, zo is mij verteld. De eerste stappen -tien koeien verkopen en nagenoeg van de kunstmest af- heb ik inmiddels genomen. Verder hebben ik me aangesloten bij Agricycling. (www.agricycling.nl) Dat is een stichting van een groep boeren die het groen ‘afval’ van bijvoorbeeld natuurbeheerders afneemt en het gebruikt als meststof. Je moet denken aan de begroeiing, zoals riet, aan de oevers van poelen en meren. Als daar niks aan gedaan wordt, groeit alles dicht. Daar moet dus gemaaid worden. Dat werd door gebiedsbeheerders afgevoerd als afval, maar wij composteren het nu en gooien het daarna op ons land.’
Uiteraard is mest een factor waar Ysbrand ook mee aan de slag gaat. ‘Ik ben nu aan het kijken hoe ik op termijn van de drijfmest af kan komen. Ik wil weer naar de ouderwetse stalmest. Kruidenrijk grasland, nodig voor de vogels en mijn koeien, verdraagt geen drijfmest. Je hebt een tragere meststof nodig, anders ligt alle begroeiing al ver voor half juni plat op het land. Dan hebben de weidevogels er ook niks meer aan.’
In beeld
Jaren voordat Ysbrand het bedrijf overnam, was hij in het dorp al begonnen met een weidevogelproject. ‘Ik hoorde in het dorp altijd oude mannen zeggen dat het met die weidevogels een verloren zaak was. Maar inmiddels hebben we met elkaar weer een heel aantal mooie weidevogelgebieden ontwikkeld! Ik ben eerst met de enthousiaste boeren gaan praten, want ik dacht: als ik de enige freak ben die weidevogels wil, dan gaat het niet werken. We hebben met ons weidevogelgebied in het Heidenskip de nationale biodiversiteitsprijs gewonnen. Je ziet er de veldleeuweriken, grutto’s, kieviten, tureluurs en slobeenden. Maar we hebben nog lang geen evenwicht. Een of twee vossen kunnen aan ons succes zo weer een eind maken.’
Ondanks dat veel mensen in het dorp Ysbrand goed kennen, vonden ze het toch verrassend dat hij het bedrijf overnam. ‘Ik ben niet een standaardboer. Maar je moet elkaar een beetje vrij laten en ieder moet doen wat bij hem past. Mijn vader vroeg zich af, of hij in mijn ogen alles dan verkeerd had gedaan. Maar zo zie ik dat niet. Iedereen doet alles vanuit zijn eigen tijdgeest. Als mijn vader toen niet mee had gedaan met de vernieuwingen, was de boerderij er al lang niet meer geweest. Hij begon in de tijd dat de ligboxenstallen werden gebouwd en hij kreeg flink van doen met het melkquotum. Hij heeft veel moeite moeten doen om het hoofd boven water te houden. Maar hij heeft het bedrijf uiteindelijk schuldenvrij achtergelaten. Hij heeft het dus goed gedaan. En nu ga ik het op mijn manier doen. Ik wil niet in angst leven, ik ga het gewoon proberen. Als je verandering wilt, moet je de verandering zijn. Mijn droom is een extensieve boerderij met blije koeien in een landschap in balans. Daar horen weidevogels bij.’ Ysbrand en zijn vrouw Geke hebben sinds kort een zoon. ‘Of hij later het bedrijf over wil nemen, moet hij helemaal zelf weten. We hopen hem de liefde voor de natuur en de vogels mee te kunnen geven. Het gaat er in het leven om dat je ten volste jezelf wordt. Haal het beste uit jezelf en gun dat ook een ander.’
Fotografie: Sarah Wong
Ondernemers, agrariërs, land- en tuinbouworganisaties, gemeenten en provincies die meer willen weten over hoe het Nationaal Groenfonds bij kan dragen aan het bevorderen van de verduurzaming van land- en tuinbouwbedrijven kunnen contact opnemen met één van onze specialisten.
