Waterinnovatiefonds

SusPhos wint waardevolle grondstoffen uit het riool

Terugwinning van waardevolle grondstoffen uit rioolslib-as, dat is wat SusPhos doet. De focus ligt op fosfaat, maar ook andere waardevolle stoffen zijn in beeld. Initiatiefnemer Marissa de Boer won met het idee talloze prijzen en kreeg een financiering uit het Waterinnovatiefonds bij het Nationaal Groenfonds. Daarmee heeft ze belangrijke stappen kunnen zetten. Nu is het tijd om van de pilot plant op te schalen naar een full-size demo plant.

‘De impact van deze vorm van urban mining is enorm’

CFO Ernst Vasbinder is sinds september 2022 betrokken bij SusPhos. Hij staat aan de lat om de financiering van de full size demo plant rond te krijgen en zo SusPhos door de ‘valley of death’ van de start-ups te slepen. ‘In 2022 kwam ik via via in contact met Marissa de Boer. Ik werkte lange tijd voor de Gasunie. Toen daar het einde van een buitenlands project in zicht kwam, ging ik op zoek naar een bedrijf met maatschappelijke impact. We moeten bewust met de wereld omgaan. Ik vind dat we verplicht zijn om de aarde goed over te dragen aan volgende generaties. Daar helpt SusPhos bij, door fosfaat uit afvalstromen terug te winnen zodat ze weer kunnen worden verwerkt tot high end producten, zoals meststoffen en brandvertragers. De impact van deze vorm van urban mining is enorm,’ vertelt Ernst Vasbinder enthousiast. ‘Ik ben blij dat ik daar mijn bijdrage aan kan leveren.’

Ik wil contact

Financiering vanuit het Waterinnovatiefonds

CEO van SusPhos is Marissa de Boer. Zij deed promotieonderzoek naar de terugwinning van voornamelijk fosfaat uit zuiveringsslib, meer specifiek: uit de slibas die overblijft na verbranding van slib uit rioolwaterzuiveringsinstallaties. Vasbinder licht toe: ‘Fosfaat is een eindige grondstof voor onder meer meststoffen en brandvertragers. In Europa is slechts één kleine mijn waar fossiel fosfaat gewonnen wordt, daarbuiten zijn er bijvoorbeeld in Marokko en Rusland mijnen. Fosfaat is door de EU op de lijst van kritieke grondstoffen gezet. De prijzen die Marissa in de wacht sleepte voor haar idee om fosfaat terug te winnen uit zuiveringsslib, zijn onderhand bijna niet meer te tellen.

‘Fosfaat is door de EU op de lijst van kritieke grondstoffen gezet’

Ook de selectiecommissie van het Waterinnovatiefonds van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier sprak unaniem haar waardering uit en vroeg het Nationaal Groenfonds een financiering vanuit het WIF te verstrekken. De Boer kon toen aan de slag in een tot kantoren omgebouwde kerk, waar ook aan andere innovaties van het Waterinnovatiefonds wordt gewerkt.’ Daar dacht ze het idee voor een pilot plant verder uit.

Pilot plant in twee zeecontainers

Toen Vasbinder aanhaakte, was de pilot plant al geruime tijd succesvol in bedrijf op het terrein van de waterzuivering in Leeuwarden. Vasbinder: ‘Dat terrein heeft de speciale milieuvergunning voor testsituaties, dus daar was proefdraaien met het proces van SusPhos mogelijk. In twee zeecontainers draait een kleine versie van de fabriek.

Financiering voor deze fase is niet vanzelfsprekend. Vasbinder: ‘Reguliere banken zijn in het algemeen als financiers niet betrokken bij de bouw van de pilots. Zij willen ‘proven technology’, waarbij de input en de output vastliggen; de kosten- en inkomstenstrook moeten bekend zijn. Dat is bij een proef nu eenmaal niet het geval. Partijen als het Groenfonds en het Waterinnovatiefonds, maar ook de NOM, een publieke ontwikkelingsmaatschappij in het Noorden, hielpen om de middelen in deze fase rond te krijgen. Ook de Rabobank droeg bij met een innovatielening.’

Opschalen van pilot plant naar full size demo plant

De klus van Vasbinder is niet simpel: ‘Het lastigste van mijn werk is het aantonen van de effectiviteit van het proces. Zonder financiers die vertrouwen hebben, is het voor ons niet mogelijk om het circulaire proces van SusPhos ook daadwerkelijk op te schalen. Het beleid zegt wel: circulaire economie, dat moet. Maar al is helder dat SusPhos een substantiële bijdrage levert aan de oplossing van een afval- en een grondstoffenprobleem, het betekent nog steeds niet dat het rondbreien van de financiering zonder slag of stoot vorm krijgt.’

Ik wil contact

In beeld

Het project in beeld

Experimentele fase voorbij

Momenteel zijn er zeven mensen vast in dienst bij SusPhos. Een aantal van hen is bezig met de engineering van de full size demo plant. Vasbinder hierover: ‘Ik wil benadrukken dat we een fabriek bouwen met componenten en apparaten die al bestaan, we ontwikkelen geen nieuwe machines. Aan die ‘basic-engineering’ werken onze mensen momenteel.’ Nu is het zoeken naar een bouwlocatie, hiervoor zijn drie locaties in beeld. Vasbinder: ‘Voor de bouw van de fabriek lopen de kosten in de richting van vele tientallen miljoenen euro’s. Met die eerste fabriek kunnen we straks naar verwachting tweederde van de hoeveelheid slibas van heel Nederland verwerken tot nieuwe grondstoffen. Wij zijn voor de financiering in gesprek met allerlei partijen, die geïnteresseerd zijn in het verhaal van SusPhos en de ontwikkeling daarvan. Te beginnen met de partijen die ook in de pilot fase al bij SusPhos betrokken waren. Zij krijgen ook de kans om mee te doen in de volgende fase van de groei van SusPhos.’

‘SusPhos sluit aan bij een circulair economische aanpak’

Een innovatie met potentie

Marissa de Boer won de pitch voor het Waterinnovatiefonds van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Dat betekende een laagrentende lening van twee ton om haar ideeën verder te ontwikkelen. Dit was een klein deel van de totale financieringspuzzel. Dick Boddeus was als fondsmanager van het Nationaal Groenfonds betrokken bij de financiering vanuit het Waterinnovatiefonds. ‘Haar plan paste bij de doelstellingen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en ook bij die van het Nationaal Groenfonds. Hoewel het bedrijf nog in een vroege fase verkeerde, werd SusPhos door ons meteen gezien als een innovatie met potentie,’ vertelt Dick Boddeus. ‘SusPhos sluit aan bij een circulair economische aanpak, draagt bij aan betere kwaliteit van water, bodem en lucht en past goed in onze Nationale Grondstoffenstrategie. SusPhos zorgt voor het hoogwaardig toepassen van verschillende reststromen uit een problematisch afvalproduct: zuiveringsslib as. Wij kijken daarom ook of we behulpzaam kunnen zijn in de fase van uitbreiding naar een echte fabriek. Door financiering uit één van onze andere fondsen en door SusPhos in contact te brengen met partijen uit ons netwerk. Onze betrokkenheid houdt niet op na het verstrekken van een lening.’

Over het Waterinnovatiefonds

Het Waterinnovatiefonds, dat is opgericht vanuit het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, heeft een kapitaal van 2 miljoen euro. Boddeus: ‘Daarmee kunnen we leningen uitzetten van maximaal 2 ton per lening. De volledige 2 miljoen is al volledig uitgeleend, maar omdat er inmiddels ook alweer afgelost wordt, zit er na een aantal jaren draaien nog steeds geld in de pot. Dat is het voordeel van het werken met een revolverend fonds, zoals het Hoogheemraadschap doet. We zijn nu alweer in gesprek met drie nieuwe projecten. In principe kunnen we dus oneindig nieuwe innovaties op watergebied blijven financieren vanuit dit fonds.’

Meer weten?

Ondernemers, agrariërs, land- en tuinbouworganisaties, gemeenten en provincies die meer willen weten over hoe het Nationaal Groenfonds bij kan dragen aan het bevorderen van de verduurzaming van land- en tuinbouwbedrijven kunnen contact opnemen met één van onze specialisten.

Ik wil contact

Medewerkers